Nieuwsbrief 10 | September

Koffiedik: de grondstof van de toekomst

In 2050 produceren Nederlanders geen afval meer. Maar wat gebeurt er dan met alle spullen en materialen die weg worden gegooid? Koffiedik is een inspirerende afvalstroom die laat zien dat er vaak heel veel gedaan kan worden met wat in het verleden als een afvalstroom werd beschouwd.

Koffiedik is geen afval

Volgens het platform Coffee Based wordt in Nederland meer dan 250 miljoen kilo koffiedik geproduceerd. 70% van die torenhoge consumptie wordt thuis gedronken. U kunt de gebruikte koffiedik o.a. bij uw compost gooien, om later als grond voor uw tuin te gebruiken. Echter gooien veel mensen in Nederland hun koffiedik in de grofvuil of in de gft. Daarvan gaat veel naar de verbrandingsoven. In horecazaken en kantoren worden ook veel koffiebonen gebruikt, maar is vaak geen ruimte, kennis of tijd om iets met de restroom te doen. 

Waar kan koffiedik voor gebruikt worden?

• Als een medium om paddenstoelen te kweken. Er zijn in Nederland meerdere producenten van oesterzwammen die koffiedik gebruiken als medium.

• Als mest gebruiken voor gewassen die een wat hoger zuurgehalte nodig hebben. Bijvoorbeeld citrusvruchtbomen.
• Verwerken tot bio-kunststof met een proces afkomstig uit Japan.
• Koffiekopjes en servies zoals de Cup of Change.

• Plastic objecten zoals plantenbakken (non-food) en bijvoorbeeld plastic covers voor keukenapparatuur.
• Verwerken tot biobrandstof.

De bedrijven die koffiedik ophalen van horeca en kantoorpanden om het als grondstof te gebruiken springen als paddenstoelen uit de grond. Het blijft echter een probleem om genoeg volume en kwaliteit te kunnen ophalen. Dit omdat zowel de kwaliteit als de kwantiteit van de gescheiden grondstof voldoende moet zijn om op een rendabele schaal te kunnen opereren. Van particuliere huishoudens ophalen is daarom niet haalbaar. Om koffiedik te gebruiken als medium voor oesterzwammen moet de koffiedik ook nog eens minder dan 2 dagen oud zijn.

Rotterdamse bio- kunststof
Het in Rotterdam gevestigde Koffie Recycle Service heeft voor grotere zakelijke klanten een dienst ontwikkeld om koffiedik op te halen. Daarna wordt de koffiedik gerecycled tot 3 verschillende soorten bio-kunststof, oftewel bio-plastic. Een van de soorten kunststof kan gebruikt worden om objecten te maken die in contact komen met eten, en is ook hitte- en vaatwasser bestendig. De andere twee soorten zijn voor alle andere toepassingen geschikt.

Stel uw vragen
Heeft dit verhaal u aan het denken gezet? Heeft u een idee voor een innovatief “circulair” product of hoe we afval kunnen verminderen? Een idee voor koffiedik of een andere afvalstroom?
De Gemeente Breda organiseert elke woensdag en vrijdag een circulair inloopmoment in de winkel van Parels (Houtmarktpassage 33  Breda).

Kom langs, stel vragen, en we denken graag met u mee over uw duurzaam idee!

Zie ook Koffiedik is wondermiddel voor de tuin en spectaculair kinderspel

Een koffiedrap ophaalservice en App

In de toekomstige internet of things zou het gemakkelijker moeten zijn voor grote gebruikers van koffiebonen (horeca en kantoren) om van hun koffiedik af te komen. Dat zou kunnen door een sensor in de koffiedikbak te plaatsen die aangeeft dat de bak bijna vol zit of simpelweg met een handmatige knop. De machine verstuurt een bericht naar een internetplatform en dan komt iemand de koffiedik ophalen. Wellicht is hier een business case van te maken. De uiteindelijke doelstelling zou kunnen zijn het verkopen van de software/hardware combinatie aan een koffiezetapparaat fabrikant. Corporate Social Responsibility overwegingen zouden een goede sales argument kunnen zijn voor zowel het meedoen aan de ophaalservice, als voor de uiteindelijke verkoop van het bedrijf/netwerk/software aan een grote fabrikant.

Win Win

• Horeca of kantoor: komt gratis of tegen een zeer bescheiden tarief van hun koffiedik af, en heeft een leuk “duurzaamheids” actie voor de pr.
• Koffieophaal service: heeft de grondstof gratis en kan zelf verwerken, of verkopen.

Gezien koffiezetapparaten nog geen internetconnectie hebben zou een app voor smartphones ontwikkeld moeten worden. De medewerker van de horecazaak hoeft alleen maar twee keer te klikken om aan te geven dat ze genoeg koffiedik hebben gecollecteerd en dat het opgehaald moet worden. Het zou ook mogelijk zijn om het ophalen op een bepaalde tijdstip te doen om ophaalkosten te verminderen. 

Het zou mogelijk zijn om tijdens het horecatraject van Breda Circulair afspraken te maken over het ophalen van koffiedik. Als een stuk of 5-10 zaken meedoen heb je al een paar kilo per dag. Studenten van Avans kunnen de app ontwikkelen voor dit traject, maar er kan uiteraard zonder een app begonnen worden.

Prijsstijgingen Afdeling Inkoop

Als Gemeente Breda kopen we allerlei materialen in voor de buitenruimte zoals bv. verkeersartikelen, rioolbuizen en straatmeubilair. We merken als Gemeente Breda dat de levering van materialen sinds het begin van de coronapandemie op diverse manieren veel problemen oplevert.

Ten eerste omdat de beschikbaarheid van grondstoffen en afgewerkte producten niet voldoende is, is er schaarste op de markt. Door deze schaarste worden ook de prijzen opgedreven.

Prijsverhogingen voor b.v. PVC, aluminium en hout van 20 à 30% zijn inmiddels al aan de orde van de dag.

Daarnaast levert  het transport ook steeds meer problemen op omdat veel grondstoffen en halffabricaten uit Azië komen. Een container verschepen is van 500 dollar inmiddels al naar 1500 dollar gestegen en het einde is nog niet in zicht.

Of deze prijsstijgingen een symptoom van inflatie zijn, het resultaat van het stilleggen van productie wegens corona, of vanwege een post-corona economische “boom” is nog niet duidelijk. De prijsstijgingen laten wel zien hoe afhankelijk Nederland is van internationale toeleveringsketens.

De afdeling inkoop heeft het afgelopen jaar voor bepaalde materialen extra ingekocht omdat er signalen waren dat ze niet leverbaar, of veel duurder zouden worden. Het is echter onmogelijk om grote hoeveelheden spullen op te slaan. Daarom kan tegen langdurige prijsstijgingen nauwelijks gebufferd worden op lokale schaal.

Peter van de afdeling Inkoop merkt de prijsstijgingen, en denkt na over hoe de Gemeente Breda op kleine schaal kan bijdragen aan een circulaire economie. Hij is ook in contact met producenten van verschillende producten die voor de buitenruimte nodig zijn en zorgt dat spullen op voorraad zijn om vertraging van werkzaamheden te voorkomen.

Naast de milieu en ethische redenen is een circulaire economie ook een vorm van handelsbeleid om ons als land te beschermen tegen prijsschommelingen op de internationale markt (in theorie). Dit omdat de industriële processen die nodig zijn voor de herverwerking en recycling van grondstoffen in plaats van aan de andere kant van de wereld weer op lokale en regionale schaalplaats moeten plaatsvinden. Reststromen heen en weer verschepen tussen ver uit elkaar gelegen landen zou waarschijnlijk niet rendabel, en ook zeer energie inefficiënt zijn. De huidige prijsstijgingen zouden daarom een extra reden kunnen zijn om circulairder om te gaan met materialen.

Circulaire Roundtable

Oplossingen bedenken voor de transitie van een lineaire naar een circulaire economie is vooral pionieren. Nederland heeft de kans om voorop te lopen op het gebied van circulaire economie, en daarmee een robuuste handelspositie in te nemen. In Breda en omgeving zijn veel mensen met een product, dienst, of initiatief dat Nederland onderweg kan helpen naar een circulaire economie in 2050. Vaak zijn de ideeën nog niet volledig gekristalliseerd, maar hebben de initiatiefnemers wel goede bedoelingen en een vaag idee van wat ze willen doen. Door met gelijkgestemden te spreken en te sparren is het mogelijk om die ideeën verder uit te werken en van elkaar te leren.  

Als kick-off van Waardevol Breda op STEK vindt op woensdag 29 september van 9u - 11u een Circulaire Roundtable plaats. Guido ten Hengel komt als gastspreker ons inspireren door ons te vertellen over You Lucky Bird, een vooruitstrevend bedrijf dat koffiekopjes met koffiedrap en bio-kunststof produceert.

Daarna vindt een themabespreking en netwerk sessie plaats, geleid door Enrique. Elk groepje van startende ondernemers- en initiatiefnemers krijgt een thema, bijvoorbeeld: “Hoe schaal je een circulaire product op om het mainstream te maken?” Dit geeft je de kans om vanuit jou idee te redeneren, en feedback vanuit de groep te krijgen.

De Gemeente Breda zal ook aanwezig zijn om vragen te beantwoorden en mee te denken over een duurzamere Breda!

Heb jij, of ken jij iemand met een circulaire economie gerelateerd product, dienst of initiatief in of rondom Breda? Meld je dan vooral gratis aan! circulairetafel@breda.nl